Projekt nr 2016/21/B/HS5/00074, pt. „Między uczciwymi a sfałszowanymi. Wybory jako kluczowe uwarunkowanie "granicznego reżimu politycznego" – Turcja w perspektywie porównawczej” (OPUS 11, jednostka realizująca – Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW)

Okres trwania: luty 2017-styczeń 2019 r.

Członkowie Grupy biorący udział w projekcie: Dr hab. Adam Szymański (kierownik projektu), Dr Jakub Wódka (wykonawca projektu)

Krótki opis projektu:

Cel prowadzonych badań/hipoteza badawcza

Podczas gdy w ostatnich czterech dekadach rośnie liczba państw przeprowadzających wolne i regularne wybory, rozwija się również zjawisko nadużyć i manipulacji wyborczych. Głównym celem projektu jest analiza swoistego „menu manipulacji wyborczych” w długim cyklu wyborczym i jego wpływu na działanie reżimów politycznych oraz proces demokratyzacji. Szczególny nacisk będzie położony na zagadnienie konkurencyjności wyborów, która jest niezbędna dla funkcjonowania jednego z tzw. reżimów wyborczych – demokracji, reżimu hybrydowego lub konkurencyjnego autorytaryzmu. Studium przypadku w perspektywie porównawczej (porównanie głównie z państwami Europy Wschodniej i Ameryki Łacińskiej) stanowi Republika Turcji w latach 2002-2015 (okres rządów Partii Sprawiedliwości i Rozwoju) jako jeden z najlepszych przykładów do wskazania nadużyć wyborczych i ich wpływu na reżim polityczny. Celem badań jest weryfikacja kilku hipotez zakładających przede wszystkim, że nieuczciwe praktyki wyborcze spowodowane głównie deficytem kultury demokratycznej elit prowadzą do istnienia w praktyce tzw. reżimów granicznych, które balansują między reżimami hybrydalnymi a nowymi typami reżimów autorytarnych, ale ze względu na rosnący zakres i różnorodność manipulacji wyborczych stopniowo zmierzają w kierunku tych ostatnich.

Zastosowana metoda badawcza/metodyka

W projekcie badawczym przeważają metody jakościowe. Analiza porównawcza ze studium przypadku

Turcji jako najmocniejszym przypadkiem będzie bazowała w sferze teoretycznej na siatce kategorii nadużyć wyborczych i typów manipulacji wyborczych. To pokazuje dominację w badaniach nowego instytucjonalizmu, który będzie także użyteczny w kontekście analizy przekształceń reżimów pod wpływem nadużyć wyborczych, dzięki możliwemu zastosowaniu tzw. teorii zmian instytucjonalnych. Pożytecznym narzędziem w wymiarze empirycznym będzie zbiór różnych baz danych i raportów dotyczących wyborów oraz demokracji. Pomogą one w identyfikacji miejsca Turcji na kontinuum uczciwe – nieuczciwe wybory oraz znalezieniu podobnych przypadków, które będą analizowane w ostatniej części badań. Niezbędnym narzędziem będą również wywiady pogłębione z: tureckimi politykami, przedstawicielami międzynarodowych organizacji monitorujących wybory (ODIHR, Rada Europy) i organizacji oraz instytucji kontrolujących przebieg wyborów w Turcji (np. Naczelna Komisja Wyborcza – YSK), ekspertami ds. prawa wyborczego, wyborów i demokratyzacji Turcji, tureckimi dziennikarzami i ekspertami ds. marketingu politycznego. Do dodatkowych metod należą analiza systemowa i decyzyjna.

Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki, cywilizacji i społeczeństwa

Projekt badawczy będzie mieć znaczenie zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym. W pierwszym przypadku wniesie wkład w rozwój: 1) studiów teoretycznych w ramach polskich nauk politycznych na temat nadużyć wyborczych; 2) rzadkich badań o zależnościach między tymi nadużyciami a typem reżimu politycznego dzięki zaproponowaniu nowej koncepcji „reżimów granicznych” i ich dynamiki zależnej od „menu manipulacji wyborczych” oraz 3) modelu teoretycznego dotyczącego oceny uczciwości wyborów w innych reżimach niż demokratyczne. Projekt badawczy przyczyni się też do rozwoju empirycznych badań wyborów i praktyk wyborczych w Turcji. Będzie stanowić kompleksowe badania obejmujące kolejne wybory parlamentarne począwszy od 2002 r., manipulacje wyborcze obserwowane w ich ramach i możliwy wpływ na zmiany systemu politycznego i w konsekwencji reżimu politycznego w Turcji. Co więcej, zostanie zaprezentowana rzadko uwzględniana perspektywa porównawcza. Projekt badawczy będzie zawierał także prognozę możliwych ścieżek rozwoju „reżimów granicznych”. Ponadto rezultaty badań będą użyteczne z praktycznego punktu widzenia, mając znaczenie dla aktu głosowania i demokratycznej kultury obywateli, jak również dla różnych organizacji krajowych zajmujących się demokratyzacją i międzynarodowych/krajowych organizacji monitorujących wybory.

Więcej: http://www.inp.uw.edu.pl/projekt_wybory_turcja/

 

Projekt nr 2015/17/D/HS5/00442 pt. “Zróżnicowana integracja i perspektywy akcesyjne Turcji a potencjał geopolityczny Unii Europejskiej” (SONATA 9, jednostka realizująca projekt – Instytut Studiów Politycznych PAN)

Okres trwania: 2016-2018

Członkowie Grupy biorący udział w projekcie: Dr Jakub Wódka (kierownik projektu), Dr hab. Adam Szymański (wykonawca projektu)

Krótki opis projektu:

Cel badań/hipoteza

Celem projektu badawczego Zróżnicowana integracja i perspektywy akcesyjne Turcji a potencjał geopolityczny Unii Europejskiej jest dokonanie refleksji o charakterze teoretycznym, dotyczącej polityki rozszerzenia i sąsiedztwa Unii Europejskiej oraz empiryczne odniesienie rozważań teoretycznych do relacji turecko-unijnych. Główne pytanie badawcze jest następujące: w jaki sposób, w dobie zachodzących wewnątrz Unii zmian oraz impasu w procesie akcesyjnym Turcji, można budować trwały, strategiczny sojusz między Brukselą i Ankarą, który umożliwiłby prowadzenie skoordynowanej, spójnej polityki wobec wspólnego, niestabilnego sąsiedztwa? Teza projektu brzmi następująco: 1) wobec zachodzących w modelu integracji europejskiej fundamentalnych zmian (zróżnicowana integracja), 2) wobec faktycznego zamrożenia procesu akcesyjnego Turcji oraz 3) w kontekście dynamicznych zmian we wspólnym sąsiedztwie (Wschód i Południe) i wynikającej stąd konieczności nowego zdefiniowania polityki UE i Turcji wobec tego obszaru, imperatywem staje się poszukiwanie nowych form unijno-tureckiego partnerstwa strategicznego, wykraczających poza tradycyjny paradygmat polityki rozszerzenia.

Metoda badawcza

Podejście teoretyczne zastosowane w projekcie łączyć będzie kilka perspektyw teoretycznych, w tym

neofunkcjonalizm, realizm, liberalizm międzyrządowy oraz historyczny instytucjonalizm – każde z tych

podejść ma wartość eksplanacyjną w odniesieniu do badań realizowanych w kolejnych fazach projektu. W badaniach zastosowane zostaną również inne metody jakościowe odnoszące się do ram teoretycznych badań, takie jak śledzenie procesu czy metoda decyzyjna. Scenariusze rozwoju relacji turecko-unijnych zostaną opracowane z wykorzystaniem m.in. takich narzędzi jak ekstrapolacja, analogia czy metody heurystyczne. Istotnym elementem badań przeprowadzonych metodami jakościowymi będą wywiady pogłębione przeprowadzone z decydentami z najbardziej wpływowych państw członkowskich UE oraz Turcji, a także z przedstawicielami instytucji unijnych, odpowiedzialnych za kształtowanie relacji z partnerem tureckim. W postępowaniu badawczym zastosowana zostanie pogłębiona analiza dokumentów źródłowych w języku polskim, angielskim, niemieckim, francuskim oraz tureckim.

Wpływ rezultatów

Realizowane badania wykraczać będą poza dominującą w literaturze refleksję dotyczącą zróżnicowanej integracji, skoncentrowanej przede wszystkim na pogłębiającej się integracji w strefie euro. Ponadto, zasadne jest odejście od zero-jedynkowego postrzegania procesu rozszerzenia (pełne członkostwo vs. Brak perspektywy akcesyjnej) na rzecz bardziej nowatorskich, odpowiadających obecnym uwarunkowaniom formatów współpracy UE z państwami trzecimi. Brak jest badań, które w sposób spójny i całościowy wiązałyby ze sobą trzy zestawy czynników i determinant: 1) zróżnicowaną integrację 2) impas w relacjach turecko-unijnych oraz rosnący eurosceptycyzm Turcji 3) niestabilność turecko-unijnego sąsiedztwa. Wyniki projektu będą więc miały istotny wkład w rozwój teoretycznych i empirycznych badań nad rolą globalną UE, w kontekście zahamowania procesów rozszerzeniowych oraz destabilizacją wspólnego, turecko-unijnego sąsiedztwa, zarówno na Wschodzie, jak i Południu. Ambicją jest stworzenia całościowego, spójnego teoretycznie modelu współpracy Unii ze strategicznymi partnerami, w sferze polityki zewnętrznej.